Infographicmaker Paul van Elk: “Informatie is altijd mijn startpunt. De rest komt daarna.”

Geen stoffige rapporten, lange notities of dikke verslagen. Paul van Elk zorgt als infographicmaker dat de essentie van informatie in beeld wordt gevangen. Hij vertelt over zijn werk bij de politie, het belang van beeld en zijn nieuwe boek.

We zijn allemaal van kinds af aan visueel ingesteld. Voordat we aan de slag gaan met letters en woorden, beginnen we al met tekenen. We worden getriggerd door de vele beelden die ons omringen: van een bewegend reclamebord tot een portret op de voorkant van een tijdschrift en van een foto bij een krantenartikel tot een graffititekening op een muur. Nog steeds zegt 1 beeld vaak meer dan 1.000 woorden. Als ontwerper van infographics vindt Paul het dan ook bijzonder dat de nadruk in de werkomgeving nog steeds veel op tekst ligt. “Als typende ambtenaar bij de gemeente Amsterdam zag ik veel mensen om mij heen hetzelfde doen: letters op papier zetten. Ik vroeg mij af: wie gaat het allemaal lezen?” Uit die observatie -en ook een beetje frustratie- start hij op de academie voor Art Direction. 3 avonden per week, 3 jaar lang leert hij om in beelden en concepten te denken en onder andere infographics te maken.

Visualisatie van informatie
In 2020 mag Paul via PIA bij de politie aan de slag als expert datavisualisatie. “PIA heeft ervoor gezorgd dat ik in het begin van de opdracht echt goed kon landen bij de politie. Het directe contact vind ik erg fijn aan de samenwerking. Ik heb contact met 1 iemand en dat is erg overzichtelijk voor mij.”

Bij de politie ligt een interessante opdracht voor hem: het visualiseren van analyses en het helpen van de analisten om dat in de toekomst zelf te kunnen doen. Zo maakt hij allerlei infographics over onderzoeken of over een fenomeen als een plofkraak. Het meest trots is hij op een bouwpakket dat hij heeft ontwikkeld voor het maken van een tijdlijn. “Wanneer er bij de politie iets heftigs gebeurt, wordt er altijd een tijdlijn geschetst van de situatie. Met het bouwpakket kunnen analisten op een simpele manier in PowerPoint in beeld brengen wat er precies is gebeurd. Simpel, maar effectief.”

Cultuurverandering
Het meer visualiseren van informatie brengt ook een cultuurverandering met zich mee. Het is niet altijd vanzelfsprekend om informatie in een plaatje samen te vatten. “Het is ook logisch. Als je een boef wil vangen, dan moet je alles uittypen en dat gaat dan naar het OM. Het is een tekstuele omgeving. Het is ook eng om iets wat je altijd gewend bent los te laten. Maar ik merk dat steeds meer mensen er positief op reageren en ermee aan de slag willen.”

Het is Pauls taak om de mensen enthousiast te krijgen over het nut en de mogelijkheden van infographics. Hij geeft trainingen door het hele land, maar ontwikkelt ook een politiehandboek: een boek waarin hij een stappenplan schetst voor het maken van een infographic. Het handboek is zo’n succes, dat hij op basis daarvan samen met een onderwijskundige een interne opleiding heeft ontwikkeld, om mensen die met informatie werken te leren om in beelden te communiceren. “Ik vind het belangrijk dat iedereen in het bedrijfsleven een keuze krijgt bij het verwerken van informatie: uittypen of een infographic maken. En in dat boek en tijdens de trainingen leg ik uit hoe dat moet.”

Minimalistische vormgeving
Paul deelt zijn kennis ook bij de Competence Factory, waar hij al 6 jaar les geeft in het maken van infographics. Daar leert hij ook veel van zijn cursisten, die hem vragen stellen waar hij wordt uitgedaagd om met nieuwe kennis en inzichten te komen. Want: wat maakt een infographic nu echt goed?

Paul: “Mensen denken altijd dat een infographic mooi moet zijn, maar ik vind dat de focus moet liggen bij informatie. Het moet informatief zijn, daarna mag je het best een beetje mooi maken. Veel grafische ontwerpers denken vanuit een mooi beeld. Door mijn achtergrond als ambtenaar ga ik eerst uit van de informatie. Dat is altijd mijn startpunt, en dan komt de rest. Ik zie liever een saaie infographic die klopt, dan een mooie infographic die afleidt van de informatie. Ik geloof in een minimalistische vormgeving.”

Iedereen kan infographics maken
Om ook mensen buiten de politie mee te nemen in de wereld van infographics, heeft Paul zijn boek voor een breder publiek uitgegeven. “Er zijn al veel boeken over infographics verschenen, maar vooral voor mensen zoals ik, die er al dagelijks mee bezig zijn. Er was nog geen boek voor mensen zonder grafische achtergrond, die toch informatie in een plaatje willen verwerken. Ik heb die kennis op een toegankelijke manier uitgelegd in mijn boek. Iedereen kan een infographic maken.”

Zijn boek “Zelf infographics maken” is verkrijgbaar voor iedereen die interesse heeft om tekstuele informatie te vertalen naar beeld: van de beleidsadviseur die de kern van zijn rapport visueel wil samenvatten tot de student die zijn presentatie wil verduidelijken met infographics.